XVII Sympozjum Odonatologiczne
w Bornem Sulinowie

na obszarach byłego poligonu Borne Sulinowo oraz czynnego poligonu Nadarzyce
10-13 czerwca 2021 r.


na podstawie notatek Anny Rychłej i Bogusława Daraża opatrzone zdjęciami: Bogusława Daraża, Ryszarda Orzechowskiego i Anny Rychłej


 
Diana na łowach — rzeźba umieszczona na dachu Domu Oficera, który został zbudowany przez Niemców w latach 1934-36, jako reprezentacyjny budynek garnizonu Gross Born. Mieściła się tu między innymi szkoła żołnierzy Wermachtu, hotel, kasyno, kantyna. W latach 1945-92 budynek pełnił funkcję centrum kulturalnego miasteczka, w jego wnętrzu znajdowała się restauracja, kino oraz wielka sala koncertowa mogąca pomieścić nawet około 1000 widzów. W lutym 2010 r. budynek całkowicie spłonął, a co nie uległo zniszczeniu w pożarze, rozkradli złomiarze.
(foto Ryszard Orzechowski)
 
 

W tym roku Organizatorami Sympozjum są Maria Gołąb i Szymon Śniegula. Oboje są w pewnym sensie rekordzistami, bo organizowali to spotkanie przez dwa lata. W zeszłym roku mieliśmy się spotkać w tym samym miejscu, niestety przeszkodziła nam w tym pandemia COVID-19. Obecnie pandemia zelżała, ludzie się poszczepili i spotkanie mogło dojść do skutku.

Większość uczestników dojeżdża póżnym popołudniem 10 czerwca, kwaterujemy się w urokliwym miejscu o nostalgicznej nazwie „Galeria PRL”, oprócz pokojów mamy tu do dyspozycji salę konferencyjną i duży teren na świeżym powietrzu; często towarzyszy nam przemiły gospodarz — Pan Józef, który jest także skarbnicą wiedzy o Bornem Sulinowie i chętnie opowiada nam różne historie. Jemy obiadokolację i rozpoczyna się ciąg rozmów po dwuletniej rozłące do późnego wieczora.


 
Zbieramy się pod parasolami przed niskim parterowym budynkiem, w którym mieści się „Galeria PRL”. Część z nas już nie pamięta, co kryje się za tym skrótem.
(foto Anna Rychła)
Kliknij w zdjęcie aby powiększyć.
Pierwsze rozmowy w oczekiwaniu na przyjazd uczestników. Na zdjęciu: Jakub Szymański, Mateusz Raczyński i Grzegorz Tończyk.
(foto Anna Rychła)
Kliknij w zdjęcie aby powiększyć.

W piątek 11 czerwca 2021 r., po śniadaniu spotykamy się w sali konferencyjnej, gdzie zapoznajemy się z przygotowanymi przez Kolegów prezentacjami.
   
 
Najpierw zapoznajemy się z mapą gminy Borne Sulinowo, gdzie usytuowane są wyznaczone do naszych badań terenowych stanowiska. Na zdjęciu od lewej: Mateusz Raczyński, Szymon Śniegula, Rafał Bernard i Anna Rychła.
(foto Bogusław Daraż)
Kliknij w zdjęcie aby powiększyć.
Pierwsze przygotowania do sesji referatowej. Na zdjęciu Maria Gołąb, Grzegorz Tończyk i Szymon Śniegula sprawdzają działanie sprzętu.
(foto Bogusław Daraż)
Kliknij w zdjęcie aby powiększyć.

 
Rozpoczęcie Sympozjum, nasi tegoroczni Organizatorzy — Marysia i Szymon otrzymali pamiątkowe maskotki.
(foto Bogusław Daraż)
Kliknij w zdjęcie aby powiększyć.
Pierwsze wystąpienie to „Ważki miejsc zakazanych” — referat wygłosił Grzegorz Tończyk.
(foto Bogusław Daraż)
Kliknij w zdjęcie aby powiększyć.

 
Następnie Maria Gołąb zapoznaje nas z tematem „Wielkie wymieranie owadów — czy także ważek?”.
(foto Bogusław Daraż)
Kliknij w zdjęcie aby powiększyć.
Dzisiejsze wystąpienia kończy Paweł Czechowski zapoznając nas z tematem „Nowe dane o występowaniu ważek (Odonata) w Zielonej Górze (województwo lubuskie) — wyniki obserwacji z lat 2016-2019”.
(foto Bogusław Daraż)
Kliknij w zdjęcie aby powiększyć.
 

Po sesji referatowej wyruszamy w teren, pierwszym punktem naszego planu jest otrzymanie zezwolenia na poruszanie się po terenach czynnego poligonu wojskowego. W tym celu udajemy się do Nadarzyc.


O godzinie 10.00 zamaskowani docieramy do jednostki wojskowej 21 Centralnego Poligonu Lotniczego w Nadarzycach, tu otrzymujemy zgodę na odwiedzenie wybranych punktów terenowych. Ale na wstępie odbywamy szkolenie z zakresu przebywania oraz poruszania się po terenie poligonu. Po szkoleniu udajemy się na pierwsze stanowisko (1) w eskorcie oficerów ochrony poligonu.
(foto Anna Rychła)

   
 

Mapa obszaru badań. Biały domek stoi w miejscu zakwaterowania. Punkty ponumerowano w kolejności ich odwiedzania. Czerwonymi liniami naniesiono granice kwadratów UTM 10x10 km.
Objaśnienia: 1 — odwiedzane stanowiska; 2 — inne oglądane miejsca; 3 — obszary leśne; 4 — łąki, pola uprawne, polany, obszary zabudowane i in.; 5 — akweny; 6 — bagna.
(Ewa Miłaczewska)
Relikty przeszłości — rzeźby na grobach żołnierzy radzieckich stacjonujących na poligonie w Bornem Sulinowie w latach 1945-92.
(foto Ryszard Orzechowski)

Stanowisko nr 1
   
 
Jest to niewielkie zagłębienie śródleśne o charakterze torfowiska przejściowego z podsuszonym mszarem sfagnowym w części centralnej i szerokim bagiennym okrajkiem.
(foto Bogusław Daraż)
Kliknij w zdjęcie aby powiększyć.
Widok na część centralną torfowiska.
(foto Ryszard Orzechowski)
Kliknij w zdjęcie aby powiększyć.

 
Ania Rychła, którą ledwie widać w szuwarach, fotografuje ważki i zbiera wylinki.
(foto Ryszard Orzechowski)
Kliknij w zdjęcie aby powiększyć.
Piotr Mikołajczuk podczas jednej z licznych dyskusji z Rafałem Bernardem (zapewne o Nehalennii, której z resztą tu nie ma). Należy tu przypomnieć, że Piotr jest autorem dużej pracy na temat Nehalennii speciosa opublikowanej w specjalnie dla niej wydanym Suplemencie 1 do pisma Odonatrix tu link, a Rafał — widząc ogrom pracy włożonej przez Piotra — motywował go do jej ukończenia.
(foto Bogusław Daraż)
Kliknij w zdjęcie aby powiększyć.

 
Nie da się wejść na torfowisko, więc obserwujemy z brzegu — mimo to rejestrujemy to 13 gatunków ważek. Na zdjęciu od lewej: Magdalena Jędro, Rafał Bernard i Małgorzata Goc.
(foto Bogusław Daraż)
Kliknij w zdjęcie aby powiększyć.
A, kto ma dłuższy teleobiektyw, też może więcej. Tak twierdzi autor zdjęcia, ja (webmaster czyli Ewa Miłaczewska) uważam, że ma tylko więcej do dźwigania. Na zdjęciu Ryszard Orzechowski i Paweł Czechowski.
(foto Bogusław Daraż)
Kliknij w zdjęcie aby powiększyć.

 
Alicja Dubicka sprawdza, jakie trzmiele kręcą się wokół łubinów.
(foto Bogusław Daraż)
Kliknij w zdjęcie aby powiększyć.
Organizatorzy zadowoleni — pierwsze stanowisko i już wypaliło!
(foto Bogusław Daraż)
Kliknij w zdjęcie aby powiększyć.

Stanowisko nr 2

 
Drugie stanowisko ma zdecydowanie większą powierzchnię, lecz możemy się poruszać zaledwie w jego strefie brzegowej — w strefie toni wodnej zaczyna się grzęzawisko, czasem bardzo głębokie. Z brzegu widzimy dużą powierzchnię porośniętą osoką aloesowatą Stratiotes aloides L.
(foto Bogusław Daraż)
Kliknij w zdjęcie aby powiększyć.
Kwitnąca osoka z bliska.
(foto Ryszard Orzechowski)
Kliknij w zdjęcie aby powiększyć.

 
Zostajemy więc na brzegu i głównie stamtąd zbieramy nasze obserwacje.
(foto Bogusław Daraż)
Kliknij w zdjęcie aby powiększyć.
Z przodu Alicja Miszta, w środku Szymon Śniegula,wgłębi Andrzej Antoł.
(foto Bogusław Daraż)
Kliknij w zdjęcie aby powiększyć.

 
Grzegorz Tończyk znalazł coś interesującego w czerpaku i opowiada o tym Pawłowi Czechowskiemu.
(foto Bogusław Daraż)
Kliknij w zdjęcie aby powiększyć.
Piotr znajduje nieco bardziej stabilny szuwar turzycowy — no i oczywiście jest tam także jego przyjaciółka iglica Nehalennia speciosa. Po jego komunikacie reszta grupy rzuca się do poszukiwań.
(foto Bogusław Daraż)
Kliknij w zdjęcie aby powiększyć.

Stanowisko nr 3


Trzecie stanowisko z rozległym płem sfagnowym wokół zbiornika. Wśród torfowców spotykamy piękne okazy chronionej rosiczki okrągłolistnej Drosera rotundifolia L.
(foto Ryszard Orzechowski)

   
 
Jest tu też chronione, kwitnące właśnie bagno zwyczajne Ledum palustre L.
(foto Ryszard Orzechowski)
oraz żurawina błotna Vaccinium oxycoccos L. = Oxycoccus palustris L.
(foto Ryszard Orzechowski)

 
To typowe dla tego regionu zagłębienie torfowiskowe z dystroficznym zbiornikiem w części centralnej i rozległym płem sfagnowym wokół zbiornika; tam też szukamy Nehalennii, ale jej nie ma.
(foto Bogusław Daraż)
Kliknij w zdjęcie aby powiększyć.
To samo zagłębienie z drugiej strony.
(foto Anna Rychła)
Kliknij w zdjęcie aby powiększyć.

 
Piotr Mikołajczuk, Marysia Gołąb i Rafał Bernard wypatrują ważek.
(foto Ryszard Orzechowski)
Kliknij w zdjęcie aby powiększyć.
Boguś Daraż fotografuje ważkę używając monopodu.
(Ryszard Orzechowski)
Kliknij w zdjęcie aby powiększyć.

 
Ania Rychła kroczy po grzęzawisku w najmniejszych spodniobutach, jakie udało się jej kupić.
(foto Bogusław Daraż)
Kliknij w zdjęcie aby powiększyć.
Nikola Góral rozgląda się za obiektami do swoich poetycznych fotografii.
(foto Bogusław Daraż)
Kliknij w zdjęcie aby powiększyć.

 
Grupa (od lewej): Małgosia Goc, Nikola Góral, Magda Jędro, Jacek Dumański i Piotrek Mikołajczuk zmierzając już do miejsca zbiórki, jeszcze ciągle wypatrują ważek.
(foto Bogusław Daraż)
Kliknij w zdjęcie aby powiększyć.
Marysia Gołąb czujnym okiem ogarnia całe stado, pora jechać na kolejne stanowisko.
(foto Bogusław Daraż)
Kliknij w zdjęcie aby powiększyć.

Stanowisko nr 4


 
Widok piękny, Nikola Góral kontempluje go stojąc na wyższym brzegu.
(foto Bogusław Daraż)
Kliknij w zdjęcie aby powiększyć.
Nieco niżej siedzą: Jacek Dumański, Piotrek Mikołajczuk, Grzegorz Tończyk, Alicja Dumnicka i Paweł Czechowski, Mateusz Raczyński i Kuba Szymański.
(foto Bogusław Daraż)
Kliknij w zdjęcie aby powiększyć.

 
To duże torfowisko — tutaj Szymon znalazł przed laty dużą populację iglicy — idziemy sprawdzić jak się trzyma. Widzimy tu kopułową sylwetkę torfowego złoża.
(foto Ryszard Orzechowski)
Kliknij w zdjęcie aby powiększyć.
Towarzystwo rozchodzi się po całym obszarze torfowiska; jedni szukają iglicy (z sukcesem), inni wylinek, fotografują. To widok z przeciwnej strony torfowiska. To tam pod lasem na powyższych zdjęciach siedziała grupa.
(foto Anna Rychła)
Kliknij w zdjęcie aby powiększyć.

Stanowisko nr 5


 
Małe bagienko w pobliżu dużego zbiornika wodnego.
(foto Bogusław Daraż)
Kliknij w zdjęcie aby powiększyć.
Na stanowisko 5 docierają tylko niektórzy, tu Rafał Bernard, Jacek Dumański i Piotrek Mikołajczuk oraz autor zdjęcia.
(foto Bogusław Daraż)
Kliknij w zdjęcie aby powiększyć.

Stanowisko nr 6


 
W drodze powrotnej do miejsca zakwaterowania, nieco już zmęczeni i głodni zatrzymujemy się jeszcze przy jednym z wielu rozlewisk nadarzyckich; towarzystwo idzie spojrzeć na staw w punkcie 6., gdzie jest m. in. zalotka spłaszczona i przeniela dwuplama. Pod lasem po drugiej stronie zbiornika widzimy Piotra Mikołajczuka.
(foto Bogusław Daraż)
Kliknij w zdjęcie aby powiększyć.
Natomiast Ania Rychła przygląda się, co też za obiekt do zdjęcia znalazł Rysiek Orzechowski.
(foto Bogusław Daraż)
Kliknij w zdjęcie aby powiększyć.

Po obiadokolacji czas wolny: niektórzy idą się przejść trochę po mieście, lub w wzdłuż J. Pile, niektórzy wolą spędzić czas na rozmowach w Galerii PRL-u, niedaleko ośrodka znajduje się zejście do Jeziora Pile i pomost, spędzamy tam chwilę w szerszym gronie; po czym Ania i Kuba idą popływać kajakiem po jeziorze (zdjęć nie ma, bo nie zabrali aparatu). Podczas tego wypadu obserwują polujące A. parthenope i C. aenea, mimo że słońce już zaszło i zapada zmrok.


W sobotę 12 czerwca 2021 r., po śniadaniu znowu spotykamy się w sali konferencyjnej, aby wysłuchać kolejnej porcji referatów.


Audytorium. Siedzimy w odległościach zalecanych przez Ministerstwo Zdrowia w związku z ciągle panującą pandemią COVID-19.
(foto Bogusław Daraż)

   
 
Mateusz Raczyński wygłasza referat przygotowany wspólnie z Szymonem Śniegulą — Wpływ terminu klucia, temperatury i zapachu drapieżnika na konkurencję wewnątrzgatunkową tężnicy wytwornej (Ischnura elegans).
(foto Bogusław Daraż)
Kliknij w zdjęcie aby powiększyć.
Następnie wykład plenarny przygotowany wspólnie z Bogusławem Darażem wygłosił z charakterystycznym dla siebie dowcipem i swobodą Rafał Bernard — Specyfika odonatofauny Centralnej Azji jako efekt sąsiedztwa gór i pustyń.
(foto Bogusław Daraż)
Kliknij w zdjęcie aby powiększyć.

 
Andrzej Antoł przedstawił referat, który przygotował razem z Szymonem Śniegulą — Jaja ważek zmieniają tempo rozwoju w obecności inwazyjnego drapieżnika, ale nie rodzimego.
(foto Bogusław Daraż)
Kliknij w zdjęcie aby powiększyć.
Na zakończenie Grzegorz Tończyk przedstawił doniesienie — „Suchary” — mało znane siedlisko ważek (Odonata) w Wigierskim PN.
(foto Bogusław Daraż)
Kliknij w zdjęcie aby powiększyć.
 

Po referatach wyruszamy w teren — pogoda się trochę zbuntowała, jest pochmurnie i zdecydowanie chłodniej niż wczoraj, ale na szczęście nie pada. Tym razem jedziemy na Diabelskie Pustacie będące wprawdzie niezwykle ciekawym przyrodniczo obszarem, na którym jednak nie będziemy obserwować ważek. Kolejny punkt, też nie jest związany z naszymi obserwacjami.

punkt a — Rezerwat Diabelskie Pustacie

 
Na parkingu przy rezerwacie Diabelskie Pustacie.
(foto Anna Rychła)
Kliknij w zdjęcie aby powiększyć.
Zapoznajemy się z tablicą informacyjną.
(foto Bogusław Daraż)
Kliknij w zdjęcie aby powiększyć.

 
Rezerwat o powierzchni 932,53 ha to rezerwat florystyczny utworzony w 2008 r. Jak donosi Wikipedia: rezerwat znajduje się na terenie tzw. Wrzosowisk Kłomińskich — największych w Polsce i jednych z największych wrzosowisk w Europie. Celem ochrony jest zachowanie układów biocenotycznych i krajobrazu dwóch szlaków sandrowych (młodszego szlaku sandrowego i szlaku Plitnicy) oraz leżących w ich obrębie obniżeń wytopiskowych i wzgórz o charakterze ostańców erozyjnych.
(foto Ryszard Orzechowski)
Kliknij w zdjęcie aby powiększyć.
Wrzosowisko, jak okiem sięgnąć. Musi tu być cudownie w sierpniu, gdy wrzosy zaczynają kwitnąć.
(foto Anna Rychła)
Kliknij w zdjęcie aby powiększyć.

Zdjęcie grupowe robimy na Diabelskich Pustaciach korzystając z dobrego miejsca i światła.
Od lewej z przodu: Piotr Mikołajczuk, Paweł Czechowski, Anna Rychła, Maria Gołąb, Grzegorz Tończyk, Alicja Miszta, Rafał Bernard, Nikola Góral.
Od lewej z tyłu: Bogusław Daraż, Ryszard Orzechowski, Szymon Śniegula, Mateusz Raczyński, Jacek Dumański, Alicja Dubicka, Andrzej Antoł, Magdalena Jędro, Grzegorz Jędro, Małgorzata Goc, Jakub Szymański

(foto Bogusław Daraż)

punkt b — Kłomino — miasto widmo

W latach 30. XX w. istniała tu osada niemiecka Westfalenhof, w czasie II wojny światowej był tu najpierw stalag, później oflag Gross Born. Po wojnie rozebrano 50 zabudowań niemieckich, a cegły wywieziono na budowę Pałacu Kultury i Nauki w Warszawie. Następnie miejsce to zajęła Armia Czerwona budując tu bloki mieszkalne dla żołnierzy z poligonu, punkt medyczny, garaże, sklepy i kino. Do 1992 roku w Kłominie mogło żyć nawet 5 tysięcy mieszkańców, dziś jest to miasto-widmo. Obecnie Kłomino ma 11 mieszkańców, Są to dwie rodziny zatrudnione w leśnictwie.


 
Budynki opuszczone przez żołnierzy radzieckich niszczeją od 30 lat i są stopniowo rozbierane. Wkrótce nie będzie po nich śladu.
(foto Ryszard Orzechowski)
Kliknij w zdjęcie aby powiększyć.
Reliefy na murach.
(foto Ryszard Orzechowski)
Kliknij w zdjęcie aby powiększyć.

Stanowisko nr 7

Tym razem wybieramy się nad wodę płynącą: jest to rzeka Piława — pierwszy eksplorowany przez nas odcinek znajduje się poniżej szeregu tam na rzece; nurt jest wartki ale woda ciepła (nagrzana wcześniej w rozlewiskach); brodzimy w wodzie wzdłuż i wszerz; uwagę przykuwają nie tylko ważki, ale i skójki gruboskorupowe Unio crassus oraz krasnorosty hildebrandia rzeczna Hildenbrandia rivularis; Rafał objaśnia nam wszystko z wielkim zapałem.


 
Stoimy na wysokim brzegu rzeki Piławy ok. 2 km na południe od Nadarzyc.
(foto Anna Rychła)
Kliknij w zdjęcie aby powiększyć.
Kamienie na dnie porastają długie nitkowate glony i krasnorosty.
(foto Bogusław Daraż)
Kliknij w zdjęcie aby powiększyć.

 
Zbierają wylinki, ale z tej strony ich nie znamy... Anię można poznać po wędkarskich spodenkach, ale kto ma takie kalosze?
(foto Ryszard Orzechowski)
Kliknij w zdjęcie aby powiększyć.
Okazuje się, że to Boguś Daraż, który fotografuje niemal mocząc obiektyw w wodzie..
(foto Anna Rychła)
Kliknij w zdjęcie aby powiększyć.

 
Oglądamy wylinki. Na zdjęciu od lewej: Jacek Dumański, Rafał Bernard, Szymon Śniegula, Andrzej Antoł i Marysia Gołąb.
(foto Ryszard Orzechowski)
Kliknij w zdjęcie aby powiększyć.
Alicja Miszta obserwuje rzekę z brzegu, nogawki spodni ma co prawda mokre tylko na samym dole, ale lepiej niech tak zostanie.
(foto Bogusław Daraż)
Kliknij w zdjęcie aby powiększyć.


Stanowisko nr 8

 
Drugi odcinek rzeki, który odwiedzamy, znajduje się powyżej tam — tutaj woda jest zdecydowanie chłodniejsza.
(foto Bogusław Daraż)
Kliknij w zdjęcie aby powiększyć.
Mimo to brodzimy w wodzie, od lewej: Kuba Szymański i Jacek Dumański.
(foto Ryszard Orzechowski)
Kliknij w zdjęcie aby powiększyć.

 
Zbieramy wylinki i larwy i oglądamy je. Od lewej: Nikola Góral, Piotr Mikołajczuk, Magda i Grześ Jędrowie, Małgosia Goc, Szymon Śniegula, Rafał Bernard, Ala Dubicka, Marysia Gołąb i Mateusz Raczyński.
(foto Bogusław Daraż)
Kliknij w zdjęcie aby powiększyć.
Znajdujemy równolegle wychodzące z wylinek osobniki smaglca ogonokleszcza i trzepli zielonej — zaczyna się obserwacja i dopingowanie obu osobników do wylotu; po dłuższej chwili jednak nadchodząca ulewa decyduje za nas, że już czas wracać do bazy.
(foto Bogusław Daraż)
Kliknij w zdjęcie aby powiększyć.

Stanowisko nr 9

Po posiłku część grupy (Ania, Boguś, Alicja, Kuba, Małgosia i Magda) decyduje się iść na kajaki — cel: znowu jezioro Pile. Tu dokonują obserwacji ważek na stanowisku 9 przy wyspie. Pozostali uczestnicy Sympozjum spędzają czas wolny na rozmowach w ośrodku.


 
Magda Jędro i Małgosia Goc.
(foto Anna Rychła)
Kliknij w zdjęcie aby powiększyć.
Alicja Miszta i Kuba Szymański.
(foto Anna Rychła)
Kliknij w zdjęcie aby powiększyć.


W niedzielę 13 czerwca 2021 r., po śniadaniu spotykamy się znowu w sali konferencyjnej, gdzie zapoznajemy się z przygotowanymi przez Kolegów prezentacjami.
   
 
Agnieszka Tańczuk nie mogła przybyć osobiście, więc wygłasza swój referat w trybie zdalnym (pierwszy raz w historii sympozjów!); .
(foto Bogusław Daraż)
Kliknij w zdjęcie aby powiększyć.
Grzegorz Tończyk opowiada o swoich doświadczeniach z akcji edukacyjnej przeprowadzonej w ogrodzie botanicznym w Łodzi.
(foto Bogusław Daraż)
Kliknij w zdjęcie aby powiększyć.

Pozostaje serdecznie podziękować naszym Gospodarzom za świetnie zorganizowane Sympozjum, życzyć sobie nawzajem, abyśmy bez przeszkód spotkali się za rok. Z nowych ogłoszeń można jedynie odnotować to, że ustalono miejsce następnego Sympozjum: jest to Przemkowski Park Krajobrazowy — no i po tym się rozjeżdżamy.

W drodze powrotnej Ryszard Orzechowski i Anna Rychła odwiedzają jeszcze każde z nich po jednym stanowisku robiąc tam zdjęcia i obserwacje ważek.


Stanowisko nr 10

 
Torfowisko wysokie. W centralnej części pływające pło torfowcowe.
(foto Ryszard Orzechowski)
Kliknij w zdjęcie aby powiększyć.
Na okrajku młody las sosnowy.
(foto Ryszard Orzechowski)
Kliknij w zdjęcie aby powiększyć.

 
Między sosnami kępy mchów torfowców.
(foto Ryszard Orzechowski)
Kliknij w zdjęcie aby powiększyć.
Kępy i dolinki między nimi — są to formy charakterystyczne dla torfowisk wysokich.
(foto Ryszard Orzechowski)
Kliknij w zdjęcie aby powiększyć.

Stanowisko nr 11

 
Widok ogólny na jedno z licznych rozlewisk rzeki Piławy.
(foto Anna Rychła)
Kliknij w zdjęcie aby powiększyć.
Wielki płat osoki aloesowatej Stratiotes aloides L.
(foto Anna Rychła)
Kliknij w zdjęcie aby powiększyć.


Ważki zarejestrowane na obszarze byłego poligonu Borne Sulinowo i czynnego poligonu Nadarzyce
29 gatunków

 
Zygoptera

Świtezianka błyszcząca Calopteryx splendens
Tężnica wytworna Ischnura elegans
Nimfa stawowa Enallagma cyathigerum
Łątka dzieweczka Coenagrion puella
Łątka wczesna Coenagrion pulchellum
Łątka halabardówka Coenagrion hastulatum
Oczobarwnica większa Erythromma najas
Iglica mała Nehalennia speciosagatunek chroniony
Łunica czerwona Pyrrhosoma nymphula
Pióronóg zwykły Platycnemis pennipes
 
Anisoptera

Żagnica ruda Aeshna isoceles
Husarz władca Anax imperator
Husarz ciemny Anax parthenope
Żagniczka wiosenna Brachytron pratense
Gadziogłówka pospolita Gomphus vulgatissimus
Trzepla zielona Ophiogomphus ceciliagatunek chroniony
Smaglec ogonokleszcz Onychogomphus forcipatus
Szklarka zielona Cordulia aenea
Miedziopierś metaliczna Somatochlora metalica
Miedziopierś żółtoplama Somatochlora flavomaculata
Przeniela dwuplama Epitheca bimaculata
Ważka czteroplama Libellula quadrimaculata
Ważka ruda Libellula fulva
Lecicha pospolita Orthetrum cancellatum
Lecicha mała Orthetrum coerulescensważka południowa
Zalotka większa Leucorrhinia pectoralisgatunek chroniony
Zalotka białoczelna Leucorrhinia albifronsgatunek chroniony
Zalotka spłaszczona Leucorrhinia caudalisgatunek chroniony
Zalotka torfowcowa Leucorrhinia dubia
 
 

Napotkane ważki na zdjęciach uczestników Sympozjum

 
Samica Nehalennia speciosa ze stanowiska 2.
(foto Ryszard Orzechowski)
Kliknij w zdjęcie aby powiększyć.
Para Enallagma cyathigerum napotkana na stanowisku 4.
(foto Ryszard Orzechowski)
Kliknij w zdjęcie aby powiększyć.

 
Samiec Coenagrion hastulatum ze stanowiska 11.
(foto Anna Rychła)
Kliknij w zdjęcie aby powiększyć.
Samica Platycnemis pennipes napotkana na stanowisku 1.
(foto Anna Rychła)
Kliknij w zdjęcie aby powiększyć.

 
Samiec Aeshna isocelec na stanowisku 1..
(foto Anna Rychła)
Kliknij w zdjęcie aby powiększyć.
Samiec Anax parthenope napotkany na stanowisku 10.
(foto Ryszard Orzechowski)
Kliknij w zdjęcie aby powiększyć.

 
Samiec Brachytron pratense na stanowisku 1
(foto Anna Rychła)
Kliknij w zdjęcie aby powiększyć.
Samica Gomphus vulgatissimus zarejestrowana na stanowisku 8.
(foto Ryszard Orzechowski)
Kliknij w zdjęcie aby powiększyć.

 
Samica Onychogomphus forcipatus napotkana na stanowisku 8.
(foto Anna Rychła)
Kliknij w zdjęcie aby powiększyć.
Samiec Leucorrhinia albifrons sfotografowany na stanowisku 4.
(foto Ryszard Orzechowski)
Kliknij w zdjęcie aby powiększyć.

 
Samica Leucorrhinia dubia napotkana na stanowisku 4.
(foto Anna Rychła)
Kliknij w zdjęcie aby powiększyć.
Wylinki od lewej: Onychogomphus forcipatus, Orthetrum coerulescens , Libellula fulva, sfotografowane na stanowisku 8.
(foto Ryszard Orzechowski)
Kliknij w zdjęcie aby powiększyć.