Projekty
Projects




Monografia „Ważki (Odonata) Polski”



 
 
Zespół redakcyjny:
Redakcja merytoryczna: Rafał Bernard, Paweł Buczyński, Grzegorz Tończyk
Redakcja techniczna: Bogusław Daraż



Komunikat nr 2


 

Monografia „Ważki (Odonata) Polski” — komunikat nr 2 dotyczący nowych możliwości przekazywania danych oraz wykorzystania danych gromadzonych w innych formach.

W związku z pytaniami, uwagami, i prośbami dotyczącymi przekazu danych do bazy Monografii informujemy o nowej możliwości przekazywania danych oraz o losie danych zamieszczanych na innych portalach.

1) Arkusz MS Excel do wprowadzania danych Informujemy, że swoje obserwacje można przesyłać jak dotąd poprzez specjalny Formularz danych (patrz Komunikat nr 1) lub wprowadzając je do arkuszy MS Excel lub OpenOffice (przykładowy arkusz do pobrania). Jako niezbędne pola należy wypełnić:
  • nazwa gatunku (łacińska lub polska),
  • nazwa stanowiska,
  • najbliższa miejscowość,
  • kwadrat UTM,
  • data obserwacji (przynajmniej rok),
  • informacja – czego dotyczyła obserwacja (imagines/larwy/wylinki).
To zestaw minimalnych danych niezbędnych do opracowania podstawowych map rozmieszczenia gatunków.

Przypominamy, że celem gromadzenia danych w projekcie Monografia „Ważki (Odonata) Polski” jest wykorzystanie ich nie tylko do zobrazowania rozmieszczenia gatunków na mapach, ale również do bardziej szczegółowych analiz związanych m.in. z różnymi aspektami ekologii i biologii gatunku. W związku z tym w dalszym ciągu zachęcamy do uzupełniania powyższych podstawowych danych o informacje opisujące:

  • siedlisko (np. źródło/źródliska, potok/strumień, rzeka, kanał, rów, jezioro, starorzecze, drobny zbiornik, zbiornik zaporowy, staw, staw nieużytkowany zarastający, piaskownia, żwirownia, glinianka, torfowisko niskie, torfowisko sfagnowe, bagno śródleśne, bagno/podmokłość w ter. otwartym, torfianka, z dala od zbiorników/cieków, inne (opisać).
  • osobniki teneralne (tzn. świeżo wyszłe z wylinki/jeszcze siedzące lub słabo latające),
  • tandemy/składanie jaj,
  • samce terytorialne,
  • liczebność (np. jeden osobnik, kilka, kilkanaście, kilkadziesiąt, kilkaset, nieliczne/niewiele, średnia liczebność, liczne/wiele, lub podać liczbowo ile osobników obserwowano),
  • współrzędne geograficzne,
  • ewentualne uwagi do stanowiska,
  • ewentualne uwagi o gatunku.

Osoby prowadzące bardziej regularne i szczegółowe obserwacje na stanowiskach, łatwiej i szybciej przekażą swoje dane za pomocą wcześniej przygotowanego do tego celu Formularza Danych. Sposób gromadzenia danych za pośrednictwem Formularza nie uległ zmianie i jest opisany we wcześniejszym komunikacie (w skrócie: po formularz zwracamy się pisząc na adres: monografiawazki@onet.pl).
Wypełnione formularze lub arkusze z danymi należy przesyłać pocztą elektroniczną na adres: monografiawazki@onet.pl.

2) Dane zgromadzone do roku 2009 a nie dostarczone do Atlasu rozmieszczenia ważek w Polsce 2009
Informujemy, że można również przesłać dane z obserwacji wykonanych do roku 2009, które nie zostały dostarczone do Atlasu Rozmieszczenia ważek (Odonata) w Polsce (2009). Dane te zostaną dopisane do bazy, uzupełniając wcześniej zobrazowane na mapach rekordy.

3) Dane z Portalu ornitho.pl oraz dane gromadzone przy pomocy aplikacji NaturaList Informujemy, że dane gromadzone za pośrednictwem portalu ornitho.pl i przy pomocy aplikacji NaturaList również zostaną wykorzystane w niniejszym projekcie.

4) Dane Facebook, grupa Ważki w Polsce Informacje umieszczane na stronie https://www.facebook.com/ grupa: Ważki (Odonata) w Polsce, po wcześniejszym opracowaniu przez Piotra Mikołajczuka również zostaną dołączone do bazy danych Monografii.

Czas dostarczania danych został przedłużony do odwołania, czyli w dalszym ciągu zbieramy dane.

Zapraszamy do współpracy!               


Redaktorzy                         





Wcześniejsze komunikaty
Earlier announcements





Zespół redakcyjny:
Redakcja merytoryczna: Rafał Bernard, Paweł Buczyński, Grzegorz Tończyk
Redakcja techniczna: Bogusław Daraż



Komunikat nr 1


Drodzy Badacze i Miłośnicy Ważek,

Informujemy, że rozpoczęły się przygotowania do wydania monografii „Ważki (Odonata) Polski”. Stanowić ona będzie podsumowanie dotychczasowej wiedzy o ważkach naszego kraju i punkt wyjścia czy odniesienia w dalszych badaniach. Naszym celem jest przygotowanie syntezy — zarówno o poszczególnych gatunkach, jak i o faunie — w postaci całościowej wizji, informatywnej, krytycznej, porównywalnej, praktycznej w użytkowaniu i... pięknej.

Dziewięć lat temu ukazał się Atlas rozmieszczenia ważek w Polsce, podsumowujący dotychczasową wiedzę o rozmieszczeniu ważek w naszym kraju, będący owocem projektu, który zaangażował rzesze polskich (i nie tylko polskich) miłośników ważek. Atlas wyzwolił zainteresowanie ważkami w Polsce na skalę dotąd niespotykaną i zaowocował nowymi bogatymi danymi zgromadzonymi w ciągu kolejnych, poatlasowych dziesięciu lat.

Monografia ważek Polski — po części kontynuacja Atlasu — będzie się jednak istotnie różniła od niego. Rozmaite aspekty rozmieszczenia będą bowiem stanowiły tylko fragment jej zawartości, a środek ciężkości opracowania zostanie przesunięty na CAŁOŚĆ. To bowiem, gdzie występuje gatunek, jest ściśle powiązane z tym, dlaczego i jak tam występuje, a więc różnymi aspektami ekologii i biologii gatunku. Dopiero ta CAŁOŚĆ jest naprawdę zrozumiała i czytelna. Mało tego, gatunek stanowi fragment pewnej kompozycji, określonej fauny, która cechuje się swoistym charakterem, różnorodnością, dynamiką — temu złożonemu obrazowi także chcemy poświęcić część książki.

W monografii znajdą się więc następujące zasadnicze elementy:

  • część ogólna, wprowadzająca do ważek
  • część ukazująca tło historyczne, geograficzne, siedliskowe
  • część gatunkowa — ukazująca różne aspekty występowania, biologii i ekologii poszczególnych gatunków w Polsce
  • część poświęcona odonatofaunie — jej zróżnicowaniu, zoogeografii, dynamice, ekologii siedliskowej, stanowi zachowania
  • część źródłowa — zawierająca wykaz źródeł.

W założeniu monografia przybierze formę bogato ilustrowanej książki, wydanej w dwóch wersjach, polsko- i anglojęzycznej. Pieczę nad przygotowaniem i wydaniem monografii sprawować będzie zespół redakcyjny, w składzie:

redakcja merytoryczna — Rafał Bernard, Paweł Buczyński, Grzegorz Tończyk
redakcja techniczna — Bogusław Daraż

Do wspólnego przygotowania niektórych rozdziałów/gatunków zaprosimy także innych współautorów, którzy w minionych dekadach prowadzili własne badania i publikowali prace.

Istniejące dane są już na tyle obszerne, że ich uporządkowanie i analiza będą stanowiły duże wyzwanie (nie mówiąc o niezwykle pracochłonnym przygotowaniu książki). Nie przewidujemy więc tym razem koncentracji na zbiorze nowych danych w terenie. Mamy jednak świadomość, że duża część danych ciągle nie została w Polsce opublikowana, spoczywa w notatnikach, archiwach zdjęciowych, etc. Nie chcielibyśmy, aby spoczęła tam na zawsze. Zapraszamy więc Was, Drodzy Odonatolodzy i Miłośnicy Ważek, do podzielenia się tymi danymi. Można to zrobić na dwa sposoby:

  • opublikować swoje dane w formie prostych materiałowych notatek-wykazów w czasopiśmie Odonatrix, którego łamy czekają na amatorów;
  • przekazać swoje dane za pośrednictwem specjalnego Formularza danych. Każda osoba, która udostępni w ten sposób swoje dane do celów Monografii, będzie miała status Autora Danych i zostanie wymieniona (jeżeli wyrazi na to zgodę) w książce.

Podstawowe informacje dla osób,
które będą chciały podzielić się swoimi danymi, przekazując je za pośrednictwem Formularzy:

  • Czas dostarczania danych:
    od 1 kwietnia 2019 do 31 grudnia 2020.
  • Zakres czasowy dostarczanych danych:
    wszystkie dane (gromadzone do końca sezonu ważkowego 2020 roku), które NIE zostały wcześniej dostarczone do Atlasu. Jeżeli chodzi o dane poatlasowe, które zostały już opublikowane, można je dostarczyć na Formularzach danych, ale nie jest to konieczne — niedostarczone a opublikowane dane zostaną wprowadzone przez Redaktorów z publikacji.

  • Zakres merytoryczny zbieranych danych:
    wszystkie dane dotyczące imagines, larw i wylinek, występowania w czasie i przestrzeni, liczebności, środowisk występowania, zachowania, aktywności w czasie i przestrzeni, zagrożeń, etc. Przy tym mamy świadomość, że w wielu przypadkach dane będą się ograniczały do podania obecności gatunku w określonym miejscu i określonej dacie. Takie dane są również bardzo ważne i prosimy nie przejmować się ich szczupłością czy niekompletnością.

  • Forma dostarczania danych:
    Podstawową formą dostarczania danych jest specjalny elektroniczny Formularz Danych. UWAGA! Większość danych, użytecznych z punktu widzenia monografii, będzie można przekazać TYLKO za pośrednictwem tego Formularza. Został on przygotowany w bardzo przyjaznej, intuicyjnej formie i opatrzony instrukcją. Jak w każdym wypadku, podanie danych za jego pośrednictwem będzie wymagało nieco czasu, spróbuj jednak, Drogi Użytkowniku, a zobaczysz, jak błyskawicznie pójdzie Ci praca z Formularzem. Użycie Formularza pozwoli na bardzo łatwe dodawanie danych do bazy danych i ich weryfikację, analizę i wykorzystanie. Tylko w ten sposób będziemy w stanie opanować sytuację w tak krótkim okresie czasu i zapewnimy wiarygodne wykorzystanie danych.
    Tylko w dwóch przypadkach możemy przesyłać dane o ważkach nie stosując Formularza:
    • gdy chcemy opisać jakieś sytuacje, na które nie znajdziemy pola w formularzu: konkretne zachowania i aktywności ważek, realne zagrożenia, przypadki niszczenia siedlisk, anomalie morfologiczne i tym podobne odstępstwa od reguł, interakcje międzygatunkowe, pasożytnictwo na ważkach, drapieżnictwo na ważkach, etc. W tych przypadkach przesyłać można dane i opis w postaci notatki w osobnym pliku elektronicznym.
    • gdy nie potrafimy poradzić sobie z wypełnieniem formularza — wówczas zrobi to za nas osoba przyjmująca dane.
  • Jak otrzymać Formularz Danych?
    Proszę napisać pod adres:
    monografiawazki@onet.pl
    Pobranie Formularza Danych nie oznacza deklaracji dostarczania danych.
  • Miejsce dostarczania danych (Formularzy Danych):
    Wypełnione Formularze Danych lub ewentualne inne pliki z danymi należy przesyłać na adres:
    monografiawazki@onet.pl
Dostarczonymi danymi będzie zawiadować Redaktor techniczny Monografii Bogusław Daraż. Prosimy nie wysyłać wypełnionych formularzy ani innych plików z danymi pod inne adresy.
  • Jeżeli wystąpią jakieś problemy techniczne, kontaktować się będzie z Państwem Redaktor techniczny projektu, Bogusław Daraż, jako osoba zawiadująca bazą danych.
  • Jeżeli jakieś szczegóły merytoryczne będą wymagały wyjaśnienia, formularz zostanie przekazany do któregoś z Redaktorów merytorycznych projektu, który skontaktuje się z Państwem.
  • Jeżeli będą Państwo mieli jakieś pytania merytoryczne, można bezpośrednio kontaktować się z którymś z Redaktorów merytorycznych projektu:
Rafał Bernard rbernard@amu.edu.pl
Paweł Buczyński pawbucz@gmail.com
Grzegorz Tończyk tonczyk.grzegorz@gmail.com

W tym przypadku proszę cierpliwie oczekiwać na odpowiedź.
Zważywszy jednak na olbrzymią ilość zadań, które Redaktorzy merytoryczni muszą wykonać w projekcie (i poza nim), uprzejmie prosimy, aby nie przesyłać do nas masowo zdjęć do oznaczeń gatunków. Wątpliwości w tym zakresie można rozstrzygnąć, prosząc o pomoc innych doświadczonych w rozpoznawaniu ważek ze zdjęć odonatologów, udzielających się na forum, np. Pana Piotra Mikołajczuka gugapm@wp.pl


Inną formą udziału w projekcie będą zdjęcia. Monografia ważek Polski, jako polska wizytówka, powinna zawierać wybór najlepszych możliwych zdjęć wykonanych w Polsce (poza nielicznymi wyjątkami, gdy polskich zdjęć nie znajdziemy w wystarczająco dobrej jakości). Mowa tu o zdjęciach ważek (samca, samicy) i ich siedlisk. Zwrócimy się więc do Państwa w odpowiednim momencie (w roku 2020) z prośbą o nieodpłatne udostępnienie zdjęć i ich nadsyłanie ponownie na adres Redaktora technicznego projektu monografiawazki@onet.pl

Spośród dostarczonych zdjęć wybierzemy w drodze konkursu te najlepiej pasujące do celu, któremu mają służyć — czyli do prezentacji gatunku, a jednocześnie spełniające odpowiednie wymogi techniczne. Te zdjęcia zostaną zamieszczone w książce, z podaniem autorstwa, rzecz jasna.

Przed środowiskiem odonatologów i miłośników ważek w Polsce sporo pracy i duże wyzwanie. Mamy nadzieję, że zakończy się ono owocnie, piękną i wzorcową publikacją.

Zapraszamy do współpracy!               


Redaktorzy                         



 

Monitoring ważek południowych

Monitoring of dragonflies from the South



 
pdf — Sprawozdanie z monitoringu południowych gatunków ważek w Polsce za lata 2009-2013


 

Atlas rozmieszczenia ważek (Odonata) w Polsce

A distribution atlas of dragonflies (Odonata) in Poland



 
 



Bernard R., Buczyński P., Tończyk G., Wendzonka J. 2009. Atlas rozmieszczenia ważek (Odonata) w Polsce. Bogucki Wydawnictwo Naukowe, Poznań.

  • Efekt czteroletniego  projektu  badawczego  Ministerstwa Edukacji i Nauki (nr 2P04C 129 29) realizowanego przez zespół w składzie: Rafał Bernard (kierownik), Paweł Buczyński, Grzegorz Tończyk; w ramach projektu badania terenowe i prace kameralne, zgromadzenie, analiza i synteza materiału obejmującego literaturę (543 publikacji), dane własne autorów Atlasu, dane współpracowników Atlasu, kolekcje muzealne, prace dyplomowe i wybrane źródła internetowe — w sumie ponad 52 tysiące wierszy bazy danych i ponad 200 000 rekordów.
  • Część projektu oparta była na współpracy z rzeszą 240 współpracowników Atlasu — przyrodników i miłośników ważek, polskich i zagranicznych (z 6 krajów), którzy dostarczyli około 1/3 danych współczesnych.
  • Jest to pierwsza nowoczesna syntetyczna pozycja dotycząca ważek (Odonata) Polski, obejmuje całą wiedzę o występowaniu ważek w Polsce od roku 1825 do 2008; w pełni dwujęzyczna — w języku polskim i angielskim.
  • Rozmieszczenie ważek zosało przedstawione:
    • w dwóch wymiarach — zasięgu występowania i częstości występowania, w obu kategoriach według określonych skali;
    • w podziale na dane historyczne (do 1990 roku) i współczesne (od 1991 roku);
    • dla każdego z 73 gatunków polskich na dwóch sąsiadujących mapach — mapie UTM (kwadraty 10x10 km) i mapie interpretacyjnej; mapa interpretacyjna koncentruje się na tych aspektach rozmieszczenia, które są ważne dla danego gatunku.
  • Poniżej zamieszczono pdf-y wybranych fragmentów książki — poszczególnych gatunków oraz Czerwonej listy ważek Polski; pozostałe części Atlasu (tło geograficzne, zarys historyczny, założenia metodyczne oraz analizy zoogeograficzne i stanu zachowania odonatofauny Polski, wreszcie źródła danych) znajdziesz w książce; osoby zainteresowane nabyciem książki lub jej pełnej wersji pdf mogą się kontaktować z Rafałem Bernardem (rbernard@amu.edu.pl).
  • Jeżeli chcesz posłużyć się danymi/mapami z Atlasu, powinieneś zacytować Atlas — sposób cytowania podany jest powyżej oraz na pierwszej stronie każdego pliku pdf.



Bernard R., Buczyński P., Tończyk G., Wendzonka J. 2009. A distribution atlas of dragonflies (Odonata) in Poland. Bogucki Wydawnictwo Naukowe, Poznań.

  • This atlas is the result of a four-year project, financed by the Polish Ministry of Education and Science (No. 2P04C 129 29) and coordinated by a team of three: Rafał Bernard (leader), Paweł Buczyński and Grzegorz Tończyk. Apart from fieldwork, the project involved the accumulation, analysis and synthesis of data gathered from the following sources: the subject literature (543 publications); the atlas coordinators themselves and amateur recorders; voucher specimens in museum collections; MSc and PhD dissertations; selected websites. The data base thus contained more than 52 thousand lines and more than 200 000 records.
  • Part  of  the  project  was  based on collaboration with some 240 amateur recorders — naturalists and dragonfly enthusiasts from both Poland and abroad (six countries) — who supplied around one-third of the contemporary data.
  • This is the first modern publication providing comprehensive coverage of Poland’s dragonfly fauna from 1825 to 2008; it is entirely bilingual (Polish and English).
  • The distributions of the dragonflies are presented as follows:
    • in two dimensions — extent of occurrence and frequency of occurrence, both categories at appropriate scales;
    • the records are divided into historical (up to 1990) and contemporary (from 1991);
    • two adjoining maps are given for each of the 73 species found in Poland — one shows its records in 10 x 10 km UTM squares, the other focuses on the most important aspects of its distribution.
  • The individual species descriptions and the Polish Red List of dragonflies can be downloaded as separate pdf-documents (see below). The other sections of the atlas (historical and geographical backgrounds, methods, zoogeographical analysis, the conservation status of Polish odonates, data sources) can only be viewed in the book as a whole. If you are interested in purchasing the atlas, either in book form or as a complete pdf document, please get in touch with Rafał Bernard (rbernard@amu.edu.pl).
  • If you wish to make use of the data and/or maps from the atlas, please use the recommended citation on page 1 of each pdf.


Ważki równoskrzydłe — Zygoptera — Damselflies


Calopteryx splendens
Świtezianka błyszcząca
Banded Demoiselle
pdf
Calopteryx virgo
Świtezianka dziewica
Beautiful Demoiselle
pdf
Lestes barbarus
Płątka południowa
Migrant Spreadwing
pdf
Lestes dryas
Płątka niebieskooka
Robust Spreadwing
pdf
Lestes macrostigma
Pałątka wielkoplama
Dark Spreadwing
pdf
Lestes sponsa
Pałątka pospolita
Common Spreadwing
pdf
Lestes virens
Pałątka mała
Small Spreadwing
pdf
Lestes (Chalcolestes) viridis
Pałątka zielona
Western Willow Spreadwing
pdf
Sympecma fusca
Straszka pospolita
Common Winter Damsel
pdf
Sympecma paedisca
Straszka syberyjska
Siberian Winter Damsel
pdf
Platycnemis pennipes          
Pióronóg zwykły
Blue Featherleg
pdf
Ischnura elegans
Tężnica wytworna
Common Bluetail
pdf
Ischnura pumilio
Tężnica mała
Small Bluetail
pdf
Enallagma cyathigerum
Nimfa stawowa
Common Bluet
pdf
Coenagrion armatum
Łątka zielona
Dark Bluet
pdf
Coenagrion hastulatum
Łątka halabardówka
Spearhead Bluet
pdf
Coenarion lunulatum
Łątka wiosenna
Crescent Bluet
pdf
Coenagrion ornatum
Łątka ozdobna
Ornate Bluet
pdf
Coenagrion puella
Łątka dzieweczka
Azure Bluet
pdf
Coenagrion pulchellum
Łątka wczesna
Variable Bluet
pdf
Coenagrion scitulum
Łątka zalotna
Dainty Bluet
pdf
Erythromma lindenii
Oczobarwnica jeziorna
Blue-eye
pdf
Erythromma najas
Oczobarwnica większa
Large Redeye
pdf
Erythromma viridulum
Oczobarwnica mniejsza
Small Redeye
pdf
Pyrrhosoma nymphula
Łunica czerwona
Large Red Damsel
pdf
Nehalennia speciosa
Iglica mała
Sedgling
pdf


Ważki różnoskrzydłe — Anisoptera — Dragonflies


Brachytron pratense
Żagniczka wiosenna
Hairy Hawker
pdf
Aeshna affinis
Żagnica południowa
Blue-eyed Hawker
pdf
Aeshna caerulea
Żagnica północna
Azure Hawker
pdf
Aeshna cyanea
Żagnica sina
Blue Hawker
pdf
Aeshna grandis
Żagnica wielka
Brown Hawker
pdf
Aeshna isoceles
Żagiew ruda
Green-eyed Hawker
pdf
Aeshna juncea
Żagnica torfowa
Moorland Hawker
pdf
Aeshna mixta
Żagnica jesienna
Migrant Hawker
pdf
Aeshna subarctica
Żagnica torfowcowa
Bog Hawker
pdf
Aeshna viridis
Żagnica zielona
Green Hawker
pdf
Anax ephippiger
Husarz wędrowny
Vagrant Emperor
pdf
Anax imperator
Husarz władca
Blue Emperor
pdf
Anax parthenope
Husarz ciemny
Lesser Emperor
pdf
Gomphus flavipes
Gadziogłówka żółtonoga
River Clubtail
pdf
Gomphus vulgatissimus
Gadziogłówka pospolita
Common Clubtail
pdf
Onychogomphus forcipatus
Smaglec ogonokleszcz
Small Pincertail
pdf
Ophiogomphus cecilia
Trzepla zielona
Green Snaketail
pdf
Cordulegaster bidentata
Szklarnik górski
Sombre Goldenring
pdf
Cordulegaster boltonii
Szklarnik leśny
Common Goldenring
pdf
Cordulia aenea
Szklarka zielona
Downy Emerald
pdf
Somatochlora alpestris
Miedziopierś górska
Alpine Emerald
pdf
Somatochlora arctica
Miedziopierś północna
Northern Emerald
pdf
Somatochlora flavomaculata
Miedziopierś żółtoplama
Yellow-spotted Emerald
pdf
Somatochlora metallica
Miedziopierś metaliczna
Brilliant Emerald
pdf
Epitheca bimaculata
Przeniela dwuplama
Eurasian Baskettail
pdf
Libellula depressa
Ważka płaskobrzucha
Broad-bodied Chaser
pdf
Libellula fulva
Ważka ruda
Blue Chaser
pdf
Libellula quadrimaculata
Ważka czteroplama
Four-spotted Chaser
pdf
Orthetrum albistylum
Lecicha białoznaczna
White-tailed Skimmer
pdf
Orthetrum brunneum
Lecicha południowa
Southern Skimmer
pdf
Orthetrum cancellatum
Lecicha pospolita
Black-tailed Skimmer
pdf
Orthetrum coerulescens
Lecicha mała
Keeled Skimmer
pdf
Crocothemis erythraea
Szafranka czerwona
Broad Scarlet
pdf
Sympetrum danae
Szablak czarny
Black Darter
pdf
Sympetrum depressiusculum
Szablak przypłaszczony
Spotted Darter
pdf
Sympetrum flaveolum
Szablak żółty
Yellow-winged Darter
pdf
Sympetrum fonscolombii
Szablak wędrowny
Red-veined Darter
pdf
Sympetrum meridionale
Szablak południowy
Southern Darter
pdf
Sympetrum pedemontanum
Szablak przepasany
Banded Darter
pdf
Sympetrum sanguineum
Szablak krwisty
Ruddy Darter
pdf
Sympetrum striolatum
Szablak późny
Common Darter
pdf
Sympetrum vulgatum
Szablak zwyczajny
Moustached Darter
pdf
Leucorrhinia albifrons
Zalotka białoczelna
Dark Whiteface
pdf
Leucorrhinia caudalis
Zalotka spłaszczona
Lilypad Whiteface
pdf
Leucorrhinia dubia
Zalotka torfowcowa
Small Whiteface
pdf
Leucorrhinia pectoralis
Zalotka większa
Yellow-spotted Whiteface
pdf
Leucorrhinia rubicunda
Zalotka czerwonawa
Ruby Whiteface
pdf


Czerwona lista ważek Polski 2009 — Red List of dragonflies of Poland 2009

pdf