Informujemy, że rozpoczęły się przygotowania do wydania monografii „Ważki (Odonata) Polski”. Stanowić ona będzie podsumowanie dotychczasowej wiedzy o ważkach naszego kraju i punkt wyjścia czy odniesienia w dalszych badaniach. Naszym celem jest przygotowanie syntezy — zarówno o poszczególnych gatunkach, jak i o faunie — w postaci całościowej wizji, informatywnej, krytycznej, porównywalnej, praktycznej w użytkowaniu i... pięknej.

Dziewięć lat temu ukazał się Atlas rozmieszczenia ważek w Polsce, podsumowujący dotychczasową wiedzę o rozmieszczeniu ważek w naszym kraju, będący owocem projektu, który zaangażował rzesze polskich (i nie tylko polskich) miłośników ważek. Atlas wyzwolił zainteresowanie ważkami w Polsce na skalę dotąd niespotykaną i zaowocował nowymi bogatymi danymi zgromadzonymi w ciągu kolejnych, poatlasowych dziesięciu lat.

Monografia ważek Polski — po części kontynuacja Atlasu — będzie się jednak istotnie różniła od niego. Rozmaite aspekty rozmieszczenia będą bowiem stanowiły tylko fragment jej zawartości, a środek ciężkości opracowania zostanie przesunięty na CAŁOŚĆ. To bowiem, gdzie występuje gatunek, jest ściśle powiązane z tym, dlaczego i jak tam występuje, a więc różnymi aspektami ekologii i biologii gatunku. Dopiero ta CAŁOŚĆ jest naprawdę zrozumiała i czytelna. Mało tego, gatunek stanowi fragment pewnej kompozycji, określonej fauny, która cechuje się swoistym charakterem, różnorodnością, dynamiką — temu złożonemu obrazowi także chcemy poświęcić część książki.

W monografii znajdą się więc następujące zasadnicze elementy:

• część ogólna, wprowadzająca do ważek

• część ukazująca tło historyczne, geograficzne, siedliskowe

• część gatunkowa — ukazująca różne aspekty występowania, biologii i ekologii poszczególnych gatunków w Polsce

• część poświęcona odonatofaunie — jej zróżnicowaniu, zoogeografii, dynamice, ekologii siedliskowej, stanowi zachowania

• część źródłowa — zawierająca wykaz źródeł.

W założeniu monografia przybierze formę bogato ilustrowanej książki, wydanej w dwóch wersjach, polsko- i anglojęzycznej. Pieczę nad przygotowaniem i wydaniem monografii sprawować będzie zespół redakcyjny, w składzie:

Do wspólnego przygotowania niektórych rozdziałów/gatunków zaprosimy także innych współautorów, którzy w minionych dekadach prowadzili własne badania i publikowali prace.

Istniejące dane są już na tyle obszerne, że ich uporządkowanie i analiza będą stanowiły duże wyzwanie (nie mówiąc o niezwykle pracochłonnym przygotowaniu książki). Nie przewidujemy więc tym razem koncentracji na zbiorze nowych danych w terenie. Mamy jednak świadomość, że duża część danych ciągle nie została w Polsce opublikowana, spoczywa w notatnikach, archiwach zdjęciowych, etc. Nie chcielibyśmy, aby spoczęła tam na zawsze. Zapraszamy więc Was, Drodzy Odonatolodzy i Miłośnicy Ważek, do podzielenia się tymi danymi. Można to zrobić na dwa sposoby:

• opublikować swoje dane w formie prostych materiałowych notatek-wykazów w czasopiśmie Odonatrix, którego łamy czekają na amatorów;

• przekazać swoje dane za pośrednictwem specjalnego Formularza danych. Każda osoba, która udostępni w ten sposób swoje dane do celów Monografii, będzie miała status Autora Danych i zostanie wymieniona (jeżeli wyrazi na to zgodę) w książce.

• Czas dostarczania danych:
  od 1 kwietnia 2019 do 31 grudnia 2020.

• Zakres czasowy dostarczanych danych:
  wszystkie dane (gromadzone do końca sezonu ważkowego 2020 roku), które NIE zostały wcześniej dostarczone do Atlasu. Jeżeli chodzi o dane poatlasowe, które zostały już opublikowane, można je dostarczyć na Formularzach danych, ale nie jest to konieczne — niedostarczone a opublikowane dane zostaną wprowadzone przez Redaktorów z publikacji.

• Zakres merytoryczny zbieranych danych:
  wszystkie dane dotyczące imagines, larw i wylinek, występowania w czasie i przestrzeni, liczebności, środowisk występowania, zachowania, aktywności w czasie i przestrzeni, zagrożeń, etc. Przy tym mamy świadomość, że w wielu przypadkach dane będą się ograniczały do podania obecności gatunku w określonym miejscu i określonej dacie. Takie dane są również bardzo ważne i prosimy nie przejmować się ich szczupłością czy niekompletnością.

• Forma dostarczania danych:
  Podstawową formą dostarczania danych jest specjalny elektroniczny Formularz Danych. UWAGA! Większość danych, użytecznych z punktu widzenia monografii, będzie można przekazać TYLKO za pośrednictwem tego Formularza. Został on przygotowany w bardzo przyjaznej, intuicyjnej formie i opatrzony instrukcją. Jak w każdym wypadku, podanie danych za jego pośrednictwem będzie wymagało nieco czasu, spróbuj jednak, Drogi Użytkowniku, a zobaczysz, jak błyskawicznie pójdzie Ci praca z Formularzem. Użycie Formularza pozwoli na bardzo łatwe dodawanie danych do bazy danych i ich weryfikację, analizę i wykorzystanie. Tylko w ten sposób będziemy w stanie opanować sytuację w tak krótkim okresie czasu i zapewnimy wiarygodne wykorzystanie danych.
  Tylko w dwóch przypadkach możemy przesyłać dane o ważkach nie stosując Formularza:

  • gdy chcemy opisać jakieś sytuacje, na które nie znajdziemy pola w formularzu: konkretne zachowania i aktywności ważek, realne zagrożenia, przypadki niszczenia siedlisk, anomalie morfologiczne i tym podobne odstępstwa od reguł, interakcje międzygatunkowe, pasożytnictwo na ważkach, drapieżnictwo na ważkach, etc. W tych przypadkach przesyłać można dane i opis w postaci notatki w osobnym pliku elektronicznym.
  • gdy nie potrafimy poradzić sobie z wypełnieniem formularza — wówczas zrobi to za nas osoba przyjmująca dane.